Wywiad z Alicją Malinowską „Z pasji do kryminalistyki i kryminologii”

Transkrypcja wywiadu:

Fundacja TYGIEL: Dzień dobry Państwu. Moim i Państwa gościem jest Pani Alicja Malinowska, studentka i członkini Koła Naukowego Kryminalistyki i Kryminologii Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach. Dzień dobry Pani.

Na wstępie, chciałem Pani pogratulować niedawnej nagrody w ramach III edycji Primus Inter Pares i chciałem zapytać: co jest Pani motywacją do tak intensywnej i wyróżniającej się pracy naukowej?

Alicja Malinowska: Powiem, że już od najmłodszych lat interesowałam się przestępczością, jej przyczynami i metodami zapobiegania.

Z samej nazwy koła nie trudno się domyślić, że pasjonuje mnie kryminologia i kryminalistyka, ale jako, że moje koło działa interdyscyplinarnie, to również mogę czerpać wiedzę z takich dziedzin jak: penitencjarystyka, psychologia sądowa, wiktymologia czy detektywistyka, więc jest to zdecydowanie duży plus moim zdaniem.

Co mnie motywuje? Na pewno chęć pogłębienia wiedzy z dziedziny, która mnie interesuje. Jest to zdecydowanie fascynujący proces, który daje dużo radości. Jest to też okazja do nabycia doświadczeń, w szczególności praktycznych, które mogą być przydatne w dalszym życiu zawodowym. No i w sumie chęć realizacji siebie, co w sumie po części już wcześniej wspomniałam.

Fundacja TYGIEL: No właśnie, tutaj nasuwa mi się pytanie. Pani powiedziała o pasji do tematyki. Czy w Pani ocenie ta tematyka zbrodni, jej motywów, jest dla człowieka ekscytująca, pasjonująca? Proszę o uzasadnienie swojego stanowiska, dlaczego tak jest lub dlaczego tak nie jest?

Alicja Malinowska: Myślę, że można powiedzieć, że wielu ludzi interesuje zbrodnia, przestępstwo. Nawet gdy się pojawia jakaś informacja w wiadomościach o jakimś brutalnym zabójstwie, to chociaż ludzie czują obrzydzenie, to bardzo chętnie tego słuchają, podgłaśniają te wiadomości.

Jest to taka ludzka ciekawość, która ciągnie ich do tego typu rzeczy.

Fundacja TYGIEL: Ale zastanawia mnie jeszcze taki fakt i mam pytanie: czy w zagadnieniach z kryminologii i kryminalistyki jest jakiekolwiek miejsce na innowacje? Wydaje mi się, że ta tematyka jest troszkę z nami obecna od początku ludzkości. Co Pani o tym myśli?

Alicja Malinowska: Innowacje w kontekście rozwoju?

Fundacja TYGIEL: Tak, tak. Albo badań naukowych, albo takiego nowoczesnego spojrzenia.

Alicja Malinowska: Oczywiście kryminalistyka i kryminologia się stale rozwijają. Są to nauki stosunkowo młode, ale nieustannie się dostosowują do wymogów, jakie stawia przed nimi świat. Jeżeli pojawia się przestępczość w cyberprzestrzeni, kryminalistyka na to odpowiada i tworzy takie techniki, które umożliwiają zapobieganie i zwalczanie tego typu przestępczości. Jednocześnie kryminologia wypracowała również szereg teorii, które mają za zadanie wyjaśnienie przestępczości, więc można powiedzieć, że to obie dziedziny cały czas się dostosowują do zmieniającego się nieustannie świata.

Również można to zauważyć na przykładzie sztucznej inteligencji w ostatnim czasie.

Fundacja TYGIEL: A krążąc jeszcze trochę wokół tego zagadnienia różnorodnej tematyki kryminalistyki i kryminologii, to jaką interesującą tematykę do zbadania poleciłaby Pani innemu młodemu naukowcowi?

Alicja Malinowska: Powiem, że obszar badań, na którym ja się skupiam, to jest przestępczość seksualna – w szczególności na szkodę osób małoletnich poniżej 15 roku życia – więc można powiedzieć, że też zauważyłam tego typu zainteresowanie przestępczością seksualną u innych studentów.  Moim zdaniem jest to też słabo zbadany, można tak powiedzieć, obszar. Więc na pewno to. No i zdecydowanie bym poleciła działalność w cyberprzestrzeni. Jest to na pewno bardzo korzystny dla studenta obszar. Na pewno bardzo owocny jeżeli chodzi o finanse. No i zdecydowanie, tak jak już wcześniej wspomniałam, kryminalistyka wymaga nieustannego rozwoju, a to jest obszar, który, że można tak powiedzieć, najbardziej tej uwagi wymaga ze względu na stały wzrost przestępczości w cyberprzestrzeni.

Fundacja TYGIEL: Bardzo dziękuję za polecenie tych tematów. Zapytałem trochę o to polecenie dla młodych naukowców bo chciałem zapytać o jakąś taką pewną grupę młodych naukowców, a właściwie Koło Naukowe Kryminalistyki i Kryminologii, które Pani reprezentuje, i czy to działanie w kole zmienia Pani spojrzenie na studia w jakiś sposób?

Alicja Malinowska: Zdecydowanie! Powiem, że odkąd zaczęłam działać aktywnie w kole naukowym, to zdecydowanie na te studia przychodzę z większą radością. Czuję, że to dodaje taki dodatkowy cel człowiekowi, że się rozwija, ma szansę coś odkrywać i można tutaj zauważyć po młodszych studentach.

Ja aktualnie jestem na… już w sumie ukończyłam studia pierwszego stopnia, będę szła na studia drugiego stopnia i też zarażam tą pasją studentów z młodszych roczników, którzy też mieli okazję po raz pierwszy uczestniczyć na konferencjach naukowych.

Fundacja TYGIEL: Drążąc jeszcze ten wątek, chciałem zapytać nie o samo spojrzenie, ale też na kompetencje, które podnosi taka działalność w kole naukowym. Jakie kompetencje można podnieść, działając czy to w Państwa kole, czy w kole naukowym ogółem w Pani ocenie?

Alicja Malinowska: Na pewno kompetencje miękkie. Należy też pamiętać, że działalność w kole naukowym to jest praca w zespole. Koło naukowe nie jest w stanie samofunkcjonować. To znaczy nie jest w stanie funkcjonować, jeżeli kieruje nim tylko jedna osoba.

To jest zawsze praca w zespole, więc z pewnością to uczy tej stricte pracy w zespole. Na pewno jest to też okazja do nabycia doświadczeń, wiedzy teoretycznej, wiedzy praktycznej. Jest to szansa poznania praktyków, którzy mogą nas pokierować w dalszym życiu zawodowym, doradzić, wesprzeć. Jest to też okazja na jeżdżenie na wszelakiego rodzaju konferencje naukowe, gdzie można nawiązać współpracę zarówno z ludźmi z całej Polski, jak i z zagranicy.

Więc zdecydowanie warto. Moim zdaniem jest zdecydowanie dużo tych korzyści.

Fundacja TYGIEL: Wspomniała Pani o takim szerokim gronie kompetencji. Zarówno były tu kompetencje miękkie, jak i ta teoria. Chciałem dopytać czy te wspomniane kompetencje były przydatne przy zorganizowanym przez Państwa Ogólnopolskim Konkursie Studenccy Mistrzowie Kryminalistyki? Bardzo serdecznie proszę, żeby Pani też odpowiadając na to pytanie o przydatność tych kompetencji, powiedziała mi trochę o tym projekcie.

Alicja Malinowska: A więc konkurs Studenccy Mistrzowie Kryminalistyki wziął się z naszego konkursu Studencki Mistrz Kryminalistyki, który był organizowany dla naszych studentów. Tym razem zorganizowaliśmy go o charakterze ogólnopolskim. Składał się z dwóch etapów. W pierwszym etapie studenci, w pięcioosobowych grupach, mieli za zadanie odpowiedzieć na dwa pytania od kapituły konkursu. Następnie, pięć najlepszych grup musiało przyjechać do siedziby naszej uczelni i przeprowadzić inscenizowane oględziny miejsca zdarzenia, też w pięcioosobowych grupach. Nasza kapituła konkursu miała okazję obserwować czy oni są w stanie ze sobą współpracować w grupie. Przyznam, że nie da się przeprowadzić oględzin jako jedna osoba, konieczna jest współpraca. Również nasze koło aktywnie uczestniczyło w tej organizacji konkursu.

Przykładowo miałam przyjemność współtworzyć scenariusz, na podstawie którego powstały oględziny. Z inną członkinią mojego koła go współtworzyłam. Członkowie koła również cały czas tę inscenizację tworzyli, bo jak wiadomo wyszła jedna grupa, to musiała nagle wejść druga, ale pomiędzy jedną, a drugą, ktoś musiał przyjść i to wszystko posprzątać, poustawiać.

W międzyczasie też, kiedy była jedna grupa na konkursie – w trakcie swojego drugiego etapu, w trakcie swojej tury – to wiadomo, że czekali uczestnicy z pozostałych kół naukowych. Wtedy też nawiązywałam przyjaźnie, że tak można powiedzieć, z tymi różnymi osobami. Dogadałam się ze wszystkimi w sumie, którzy przyjechali do nas.

Mieliśmy przyjemność gościć dwa koła z Gdańska, jedno z Łodzi, jedno ze   Szczytna i jedno z Zielonej Góry, więc zawarły się przyjaźnie z osobami, z którymi do tej pory utrzymuję kontakt. Nawet udało nam się stworzyć projekt w planie naszego koła naukowego, gdzie zaprosiliśmy uczestników z koła naukowego z Łodzi, czy z Gdańska, którzy wygłosili prelekcje dla naszych studentów, przykładowo z taktyk przesłuchań, czy na temat broni palnej, więc zdecydowanie są przydatne.

Fundacja TYGIEL: Opowiada Pani o tym z taką wielką pasją i brzmi to jak wydarzenie na pewno godne polecenia i mam takie w tym momencie pytanie, można powiedzieć o marzeniach. Co chcieliby państwo zrobić jako koło gdyby nie istniały żadne ograniczenia ani sprzętowe, ani finansowe, ani czasowe? Co by Pani chciała zbadać lub Państwo jako koło?

Alicja Malinowska: To jest bardzo duży zakres. Na pewno chcielibyśmy organizować większą ilość tego typu konkursów. Przykładowo za niedługo – to nawet jest w obrębie naszych możliwości – chcemy zorganizować konkurs o wiedzy więziennej. Więc na pewno byśmy więcej organizowali tego typu konkursów. Też z pewnością wszelakiego rodzaju projekty naukowe czy to związane z profilowaniem, czy to z wykorzystaniem najnowocześniejszych technologii w kryminalistyce.

Gdyby tylko tak było, że nie ma żadnych ograniczeń finansowych.

Fundacja TYGIEL: Wspomniała Pani o projektach łączących też różne zagadnienia i chciałem zapytać: jakie cechy lub umiejętności powinna posiadać osoba, z którą Państwo chcieliby podjąć taką współpracę przy projekcie?

Alicja Malinowska: Ma Pan na myśli współpracę osób z koła, czy spoza?

Fundacja TYGIEL: Właśnie bardziej sugerowałem współpracę spoza. Mogą być to nawet osoby z jakichś innych dyscyplin naukowych albo dziedzin. Czy ma Pani pomysł właśnie na taką współpracę i mają Państwo taką osobę, którą by Państwo bardzo chcieli w projekcie? Na przykład w zeszłym wywiadzie przedstawiciel Koła Hydros zapraszał do współpracy osoby związane chociażby z informatyką lub innymi dziedzinami?

Może jest u Państwa takie marzenie, żeby jakiegoś interdyscyplinarnego naukowca podłączyć do Państwa koła, mówiąc kolokwialnie.

Alicja Malinowska: My w ramach wykładów, które realizujemy w naszym kole naukowym, zapraszamy wszelkiego rodzaju specjalistów. Przykładowo ostatnio mieliśmy przyjemność gościć byłego naczelnika Laboratorium Kryminalistycznego Policji Komendy Wojewódzkiej Policji w Katowicach, biegłą seksuolog, czy przykładowo dyrektora aresztu śledczego w Katowicach.

Myślę, że już trochę zaczerpnęliśmy prelegentów z każdych możliwych dziedzin, ale przyznamy, że jesteśmy spragnieni tej wiedzy, więc serdecznie zapraszamy w sumie wszystkich, których zainteresowania, i których pasja, się skupia w obrębie zainteresowań naszego koła naukowego, które samo w sobie jest interdyscyplinarne, więc są tutaj zarówno specjaliści, powiedzmy, że z kryminalistyki, z penitencjarystyki, z psychologii czy przykładowo z cyberbezpieczeństwa.

Fundacja TYGIEL: Już rozmawialiśmy trochę o finansach, trochę też o budowie zespołu.

Można powiedzieć, że mamy już pomysł na badania, mamy skonstruowany zespół i skoro są już te takie interesujące tematy, to jaki główny czynnik decyduje o wyborze danej konferencji przez Koło Naukowe Kryminalistyki i Kryminologii?

Alicja Malinowska: Danej konferencji organizowanej przez inne podmioty, tak?

Fundacja TYGIEL: Tak.

Alicja Malinowska: Na pewno jest to ścisłość tematyki z obrębami zainteresowań w naszym kole naukowym, czyli przykładowo to jest konferencja KRIMED. Też miałam przyjemność uczestniczyć w zeszłym roku razem z przyjaciółką z mojego koła. To jest jeden taki przykład konferencji. Po konferencji KRIMED uczestniczyłam też w Państwa konferencji Sprawca i Ofiara, więc z pewnością jest to spójność tematyki.

Po drugie jest to swego rodzaju renoma, która powinna być przy organizacji konferencji naukowej. Powinna mieć ona odpowiedni poziom, odpowiednich gości, referaty powinny być odpowiednio sprawdzane oraz powinna być odpowiednia organizacja wydarzenia, żeby uczestnicy byli na bieżąco z informacjami na temat organizacji. Więc renoma to jest drugi taki czynnik. Również na plus jest, moim zdaniem, forma realizacji konferencji. Czy ona jest w formie online, czy ona jest w formie stacjonarnej. Przyznam, że osobiście o wiele bardziej preferuję konferencje w formie stacjonarnej. Jest to okazja spotkania się z tymi osobami bezpośrednio, porozmawiania z nimi.

Być może jest to też również okazja do realizacji jakichś wspólnych projektów czy nawiązania przyjaźni, która może być przydatna przy dalszej współpracy, ale też przy konferencjach online jest ten plus, że można je dostosować do swojego grafiku. Więc to nie jest tak, że jedna jest lepsza, a druga jest gorsza, ale osobiście wolę te stacjonarne; i to też u Państwa jest zaleta jeżeli chodzi o Fundację TYGIEL. I w sumie, na chwilę obecną, to jest tyle. Jeszcze można zaliczyć, chociaż to już też w sumie do punktu drugiego, ciekawych prelegentów zaproszonych do wygłoszenia wykładów.

Fundacja TYGIEL: Bardzo mi miło, że Pani tak czule i miło wspomina nasze konferencje i chciałem trochę pociągnąć ten wątek Fundacji TYGIEL. Skąd dowiedziała się Pani o naszej organizacji?

Alicja Malinowska: O Fundacji się dowiedziałam od opiekuna mojego koła naukowego, dr. Arkadiusza Szajny, który też ściśle współpracuje z Fundacją. Często go widzę w komitetach naukowych i też wielokrotnie wygłaszał na konferencjach wykłady specjalne. Tak, można chyba tak powiedzieć.

Doktor Szajna zachęcił mnie do uczestnictwa w konferencji KRIMED. Jako że bardzo mi się spodobała, to też zachęciła mnie do śledzenia Państwa strony i szukania innych konferencji – też w podobnej tematyce – i w taki sposób trafiłam na konferencję Sprawca i Ofiara.

Fundacja TYGIEL: Jeśli Pani może, tak w dwóch słowach, wydać werdykt o Fundacji, jak Pani ocenia działalność Fundacji TYGIEL?

Alicja Malinowska: Moim zdaniem bardzo dobrze. Jestem zadowolona, gdybym nie była zadowolona, to bym nie śledziła Państwa strony i nie szukała innych podobnych konferencji, ani się nie wybierała na konferencję KRIMED, która też będzie w tym roku.

Fundacja TYGIEL: Bardzo mi miło. A czy w Pani ocenie konieczne jest zwiększenie jakiejś oferty naukowej w Fundacji, o jakąś określoną tematykę?

Może ma Pani jakieś takie wymarzone szkolenie lub konferencje jeszcze o jakimś specyficznym zakresie?

Alicja Malinowska: Szkolenie może nie. Konferencje też. Jest moim zdaniem ich wystarczająca ilość. Przyznam, że trochę było mi szkoda. Mieli Państwo jeszcze jedną konferencję poza KRIMED. Pamiętam, że była Sprawca i Ofiara, była konferencja KRIMED i jeszcze jedna o podobnej tematyce i było mi bardzo szkoda, że nie była zorganizowana w tym roku, więc na pewno mi jej brakuje. I w sumie to tyle.

Fundacja TYGIEL: Okej, rozumiem. Czyli nawet nie sam zakres, ale też wyższa częstotliwość uczestnictwa byłaby miła. Dobrze więc, chciałem wyjść trochę poza samą działalność Fundacji i czy jest taki jakiś aspekt nauki, jakaś bariera?

Chciałem zapytać, czego Pani brakuje w szkolnictwie wyższym i nauce, jeśli można podać jakąś taką jedną, albo niekoniecznie jedną rzecz?

Alicja Malinowska: W szkolnictwie wyższym i w nauce… Na pewno można powiedzieć, że nieco przestarzały sposób nauczania niektórych wykładowców. Na szczęście u mnie na uczelni nie ma czegoś takiego, więc znaczna większość wykładowców opowiada rzeczywiście z pasją, studenci chcą słuchać, ale wiem, że jest spory problem na innych uczelniach, że jest

dużo osób, które przykładowo całe zajęcia siedzą za biurkiem i czytają ogromny plik wordowski przez bite trzy godziny, więc z pewnością to by wymagało swego rodzaju reformy. Moim zdaniem powinny być również zwiększone liczby na niektóre kierunki studiów, które się cieszą wyjątkowym zainteresowaniem. I też

plusem jest to, że jest otwierane coraz więcej kierunków. Wiadomo, zmienia się rynek pracy, otwierane są nowe kierunki. Jest coraz węższy ten zakres nauczania. Studenci mają coraz większy wybór, tylko nie zawsze na te kierunki się zapisuje wystarczająca liczba studentów. Moim zdaniem na pewno trzeba troszkę popracować z reklamą, bo nie powinno być tak, że kierunki nie są uruchamiane ze względu na małą liczbę studentów.

I w sumie… O! Jeszcze przede wszystkim koła naukowe. Nie w każdych uczelniach te koła naukowe funkcjonują tak, jak powinny. Gdy organizowaliśmy konkurs Studenccy Mistrzowie Kryminalistyki, to się okazało, że spora część kół kryminalistyki od czasów pandemii przestała funkcjonować. Więc moim zdaniem bardzo korzystne by było, gdyby uniwersytety, w których one funkcjonowały – też jakoś wykładowcy, którzy wykładają na danym wydziale – żeby zachęcili studentów do reaktywacji. Bo moim zdaniem zdecydowanie tak nie powinno być. Moim zdaniem też powinno się zwiększyć liczbę zajęć z kryminalistyki czy kryminologii na kierunkach prawnych,

bo na chwilę obecną jest to mała liczba. Jest też bardzo mało praktyki, a jak wiadomo kryminalistyka jest nieodłącznym elementem chociażby prawa karnego czy prawa karnego procesowego.

Fundacja TYGIEL: Dziękuję bardzo za wymienienie tych takich barier. Porównując do tego z jaką pasją Pani o tym mówi, a do ilości tych barier, to zdecydowanie mamy tutaj na koniec taki przekaz pozytywny, że nie jest tego aż tyle.

I chciałem jeszcze Pani zaproponować; może chce Pani zaprosić na jakieś wydarzenie najbliższe właśnie naszych słuchaczy, albo jeszcze podjąć jakiś wątek na koniec, to teraz jest taka przestrzeń.

Alicja Malinowska: Chciałabym powiedzieć, że planujemy organizację II edycji Ogólnopolskiego Konkursu Studenccy Mistrzowie Kryminalistyki, więc zachęcam do śledzenia naszych mediów, bo na pewno będziemy o tym informować.

Fundacja TYGIEL: Dobrze, więc ja również zapraszam Państwa do śledzenia mediów naszych gości Koła Naukowego Kryminalistyki i Kryminologii.

A ja Pani bardzo serdecznie dziękuję za dzisiejszy wywiad i za poruszenie tych bardzo wielu ciekawych wątków.

Alicja Malinowska: Dziękuję Panu serdecznie. Do widzenia.